Açık kaynak felsefesi, toplumların gelişimine katkı sağlayarak bilginin yayılmasını, kültürel birikimin artmasını ve iş birliğini teşvik eden bir yaklaşımdır. Bu anlayış, bireyler ve kurumlar arasındaki paylaşımı güçlendirerek bilinçli ve farkındalığı yüksek bir toplum oluşturmayı amaçlamaktadır. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Güvenli İnternet Merkezi, açık kaynak yaklaşımını benimseyerek, bilgiye erişimde engelleri kaldırmayı ve dijital çağın gerekliliklerine uygun bir bilinç oluşturmayı hedeflemektedir. Bu doğrultuda, toplumun her kesimine yönelik eğitim, farkındalık çalışmaları ve açık kaynak içerik üretimi projeleri yürütülmektedir. Bu anlayışın ülkemizde daha da yaygınlaşması amacıyla BTK, 2019 yılında Açık Kaynak Dijital İçerik Üretme Projesi’ni hayata geçirmiştir. Proje, dijital içerik üretimini destekleyerek akademik, teknik ve eğitsel eserlerin ortaya çıkmasına katkı sağlamakta ve hızla büyümeye devam etmektedir.

Açık Kaynak Dijital İçerik Üretme Projesi, Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) ve internetin bilinçli, güvenli ve etkili kullanımını teşvik ederek toplumsal farkındalık oluşturmayı amaçlamaktadır. Bu proje, yalnızca bilgiye erişimi kolaylaştırmakla kalmayıp, dijital dünyada etik, saygılı ve bilinçli bir iletişim kültürünün yaygınlaşmasına da katkı sağlamaktadır. Bilgiyi sadece bir tüketim aracı olarak değil, toplumun gelişimi için paylaşılması ve üretilmesi gereken bir değer olarak gören proje, pozitif ve bilinçlendirici içeriklerin oluşturulmasını desteklemektedir. Teknolojiyi sadece bilgiye ulaşma aracı olarak değil, hoşgörü ve paylaşımı güçlendiren bir unsur olarak ele alan bu proje, toplumun her kesimi için açık ve erişilebilir bilgi kaynakları sunmayı hedeflemektedir.

Bu proje kapsamında yayımlanan kitap serisi, dijitalleşme ve açık kaynak ekosistemine yönelik kapsamlı akademik çalışmalar sunmaktadır. Şu ana kadar altı eser yayımlanmış olup, bunlar:

Bu eserler, dijitalleşme sürecinin farklı yönlerini ele alarak akademisyenler, araştırmacılar, politika yapıcılar ve tüm ilgililer için önemli bir bilgi kaynağı sunmaktadır. Kitaplara https://acikkaynak.gim.org.tr/ adresi üzerinden erişim sağlanmaktadır.

Projenin beşinci çağrısı kapsamında, “Dijitalleşme ve Hukuk”, “Her Yönüyle Yapay Zekâ” ve “Dijitalleşme Sürecinde Aile” başlıklı yeni açık kaynak kitapların oluşturulması hedeflenmektedir. Projenin beşinci çağrısı kapsamında oluşturulması planlanan bu açık kaynak kitaplar, dijital dönüşümün getirdiği fırsatları ve beraberinde getirdiği riskleri kapsamlı bir şekilde ele almayı amaçlamaktadır. Hukukun dijital dünyaya uyumu, yapay zekânın toplumsal ve teknolojik etkileri ve aile yapısının dijitalleşme sürecinde karşılaştığı dönüşümler gibi kritik konular, bu eserler aracılığıyla akademik, teknik ve toplumsal bir perspektiften incelenecektir.

Projenin Önemi

Dijital teknolojiler, günlük yaşamın ayrılmaz bir parçası haline gelmiş ve bireylerin yanı sıra kurumların işleyişini de köklü bir şekilde dönüştürmüştür. Bu teknolojiler, birçok alanda önemli fırsatlar sunarken, bilinçsiz, aşırı ve yanlış kullanımın yanı sıra problemli içeriklere maruz kalma gibi riskler bireyler üzerinde olumsuz etkiler yaratabilmektedir. Dijitalleşme süreci, hukuk ve yapay zekâ gibi kritik alanlarda yeni fırsatlar ve zorluklar doğurmakta, bu durum da yapay zekânın etik kullanımı, veri güvenliği, mahremiyet, siber suçlar ve dijital haklar gibi konuları giderek daha önemli hale getirmektedir. Dijital dünyadaki hukuki düzenlemelerin geliştirilmesi, bireylerin haklarının korunması ve güvenli bir dijital ortam oluşturulması, bu dönüşüm sürecinin en kritik unsurlarından biri olarak öne çıkmaktadır.

Dijitalleşme ve yapay zekâ, bireyler ve toplumlar için önemli fırsatlar sunarken, aynı zamanda çeşitli riskler de barındırmaktadır. Bu dönüşüm sürecini anlamak ve yönlendirmek isteyen herkes için erişilebilir, güvenilir ve kapsamlı bir bilgi kaynağına duyulan ihtiyaç giderek artmaktadır. Özellikle hukukun dijitalleşmeye uyumu, yapay zekânın toplumsal etkileri ve dijitalleşme sürecinin aile yapısı üzerindeki dönüşümleri ele alan akademik ve teknik içeriklerin üretilmesi büyük önem taşımaktadır. Akademisyenlerden hukukçulara, teknoloji uzmanlarından politika yapıcılara kadar geniş bir kitleye hitap edecek açık kaynak içeriklerin oluşturulması, dijital çağın getirdiği yenilikleri doğru anlamak ve yönlendirmek için kritik bir adımdır. Bu proje, dijital dönüşümün geleceğini şekillendirmeye katkı sağlayarak, yalnızca günümüzü değil, geleceğin dijital ekosistemini anlamak ve yönlendirmek isteyen herkes için rehber niteliğinde eserlerin oluşturulmasını amaçlamaktadır.

Projenin Amacı

Açık Bilgi Vakfı (Open Knowledge Foundation) açık kaynağı; “herhangi bir telif hakkı, patent ya da herhangi bir kontrol mekanizmasına tabi olmaksızın herkes tarafından ücretsiz ve özgürce kullanılan kaynak” olarak tanımlamaktadır. Diğer bir ifadeyle “herkes tarafından ücretsiz olarak erişilebilen, tekrar kullanılabilen ve paylaşılabilen araştırma veya gözlem sonuçları” açık kaynak olarak ifade edilmektedir.

Bu proje, toplumun her kesimine hitap eden akademik ve teknik içeriklerle desteklenerek, bireylerin dijitalleşmenin sunduğu fırsatlardan bilinçli ve etkin bir şekilde faydalanmasını sağlamayı amaçlamaktadır. Temel hedef, dijital okuryazarlık bilincini yaygınlaştırarak bireyleri sadece bilgi tüketicisi değil, aynı zamanda bilinçli ve aktif içerik üreticileri haline getirmektir.

Proje, açık kaynak yaklaşımıyla bireyler ve kurumlar için erişilebilir, nitelikli ve güncel içerikler sunarak, teknolojinin topluma entegrasyonunu desteklemeyi ve bu alandaki farkındalığı artırmayı hedeflemektedir. Ayrıca, dijital yetkinliklere sahip insan kaynağının yetişmesine katkı sağlamak, bilgiye açık erişimi teşvik etmek ve teknolojinin bilinçli, güvenli ve etik kullanımını yaygınlaştırarak toplumsal faydayı ön planda tutan bir dijital kültür oluşturmak projenin öncelikli amaçları arasındadır.

Bu doğrultuda, açık kaynak felsefesi benimsenerek, teknolojinin herkes için erişilebilir, etik ve sürdürülebilir bir şekilde kullanılmasına katkı sağlanacaktır. Böylece, Türkçe dijital içerik üretimi artacak ve öğrencilere, girişimcilere, son kullanıcılara ve kendini geliştirmek isteyen bireylere fırsat eşitliği sunan kaynaklar erişime açılacaktır. Aynı zamanda, ülkemizin dijital bilgi birikiminin hızla yaygınlaşmasına destek olunacaktır. Projenin temel hedeflerinden biri de Türkiye’deki uzman ve akademisyenlerin bilgi birikimlerini BTK’nın açık kaynak platformu aracılığıyla geniş kitlelere ulaştırarak, bireysel farkındalığın artmasına ve öğrenme kültürünün yaygınlaşmasına katkı sağlamaktır.

Projenin Motivasyonu

Dijitalleşme çağında, dijital okuryazarlık becerilerine sahip olmak, bireylerin dijital dünyada bilinçli ve güvenli hareket edebilmesi için kritik bir gerekliliktir. Teknolojik gelişmeler ve yenilikler bireylerin hayatını kolaylaştıran birçok fırsat sunarken, aynı zamanda çeşitli riskler ve tehditler de barındırmaktadır. Böyle bir dünyada, bilinçli ve farkındalığı yüksek bireylerden oluşan bir toplumun varlığı son derece önemlidir. Böyle bir toplumun oluşturulmasını desteklemek amacıyla açık kaynak bir yaklaşım benimseyerek, bilgiye erişimde fırsat eşitliği sağlamak, dijital okuryazarlık bilincini yaygınlaştırmak ve bireyleri güvenli, etik ve bilinçli dijital vatandaşlar haline getirmek bu projenin temel motivasyonunu oluşturmaktadır.

Projenin Kapsamı

Bu proje, dijital dönüşümün hukuki boyutları ve yapay zekânın tüm yönlerini irdelemeyi hedeflemekte olup yapay zeka ve dijitalleşmenin; özellikle Eğitim, Sağlık, Sanat, Medya, Etik, Girişimcilik, Hukuk, Edebiyat, Siber Güvenlik, Akıllı Şehirler, Tarım, Oyun Tasarımı, Savunma Teknolojileri, Ekonomi ve Finans, İşletme, Mühendislik, Büyük Veri, İnanç, İstihdam gibi alanlar başta olmak üzere olası diğer alanlarda çok yönlü etkisini incelemeyi içermektedir.

Bu konu başlıkları kapsamında uzman profesyonellerin ve akademisyenlerin katkılarıyla oluşturulması hedeflenen kitaplar, yapay zekânın tüm yönlerini keşfetmek isteyen herkese faydalı olacak açık kaynak bir eserin oluşmasına katkı sunacak, dijitalleşme ve yapay zekanın sunduğu fırsatlar kadar, beraberinde getirdiği riskleri de anlamaya yardımcı olacak, bireylerin ve kurumların dijital dönüşüme uyum sağlamasına katkı önemli katılar sunacaktır.

Proje Başvuru Koşulları

Bu proje çağrısına; açık kaynak felsefesini benimseyip destek vermek isteyen, dijital içerik üretme, kitap bölümü yazma konusunda uzmanlığı olan ve koşulları sağlayan kişi/kişiler/öğretim elemanları/araştırmacılar/öğretmenler başvurabilir.

Oluşturulacak içeriklerin farkındalık artırmaya yönelik olmasının yanı sıra bilgi verici ve aydınlatıcı içerikler ile de desteklenmesi gerekmektedir. Bununla birlikte çağrı kapsamında hazırlanan her bir kitap bölümü aşağıda yer alan özelliklere sahip olmalıdır:

  1. Nitelikli ve güncel konu anlatımını kapsamalıdır.
  2. Nitelikli görseller (çizim, fotoğraf vb.) ile bölümler desteklenmelidir.
  3. Günlük hayatla bağlantılı örnekler verilmelidir.
  4. Öneriler, çözümler veya yapılması gereken hususları içermelidir.
  5. Ebeveynlere, eğitimcilere, gençlere ve çocuklara yönelik öneriler sunulmalıdır.
  6. Her aşamasında etik kurallara uyulmalıdır.
  7. Özgün olmalıdır.
  8. Literatüre yeni kazanımlar sağlamalıdır.
  9. Eserin dili Türkçe olmalıdır.
  10. Türkçe dilbilgisi ve imla kurallarına dikkat edilmelidir.
  11. Metin içeresinde üçüncü tekil şahıs ve edilgen fiiller kullanılmalıdır.
  12. Bölümle alakalı dizin çalışması yapılmalıdır

Bununla birlikte, bölüm yazarı olma teklifinde bulunan adayın aşağıdaki şartlardan birisini sağlaması gerekmektedir:

  1. a) Yükseköğretim kurumlarında çalışıyor olması
  2. b) En az bir lisansüstü derecesine sahip olması
  3. c) Bölüm ile ilgili olduğu alanda lisans ya da lisansüstü̈ düzeyde eğitim almış̧ ve/veya ders vermiş veya uzman olması
  4. d) Konu ile ilgili yeterli deneyime sahip veya kitap, makale, tez yönetme vb. yayımlanmış eserleri olması

Başvuru Öncesi Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

  1. Başvuru çağrısına sunulan kitap bölümü; kaynaklar dahil en az 25 en çok 50 sayfa olacak şekilde hazırlanır.
  2. Kitap bölümleri; Times New Roman karakteri kullanılarak, 12 punto, 1,5 satır aralığı ile yazılır.
  3. Faydalanılan kaynaklara atıflar yapılmalıdır. APA 6. sürüm tarzı metin içi atıf yöntemi kullanılmalıdır.
  4. Kaynakça kısmı, APA 6.0 yazım kuralları dikkate alınarak hazırlanmalıdır.
  5. Kitap Bölümü ile ilgili yapılacak önerileri dikkate alır ve tekrar düzenler.
  6. Başvuruların değerlendirilmesi altı temel kriter üzerinden yapılacağını ve buna göre kitap bölümünü hazırlayacağını bilir ve buna göre hazırlık yapar. Bu kriterler şunlardır;

- “hazırlanan kitap bölümünün niteliği”
- “anlaşılırlık”
- “zenginleştirilmiş içerik”
- “etik kurallara uyma”
- “öneriler veya tavsiyeler”
- “toplumsal faydayı ön planda tutma”

  1. Kitap bölümü yazma başvuruları, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından oluşturulan Değerlendirme Komisyonu tarafından değerlendirilir ve sonuçlandırılır. Yazar, bu komisyon kararına uygun olarak kitap bölüm yazarlığı konusunda başvurunun kabul edilip edilmediği hakkında bilgilendirilir.
  2. Yazar, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından oluşturulan Kitap Editörlerinin yaptığı öneriler, tavsiyeler, düzeltmeler ve uyarıları dikkate alır.
  3. Kitapta yer alacak bölümlere, Kitap Editörleri karar verir.
  4. Kitabın ve bölümün basım için tasarımları, BTK’nın belirleyeceği Yayınevi tarafından yapılır.
  5. Kitap basım, yayımlama ve dağıtım ücreti BTK tarafından karşılanır.
  6. Hazırlanan kitap, “Üniversite Teşvik Yönetmeliğinde” belirtilen şartları sağlayan uluslararası saygın bir yayınevi tarafından basılır.
  7. Kitabın Bölüm Yazar’ına 2 adet basılı kitap ücretsiz olarak verilir.
  8. Kitabın belirlenen takvim içerisinde yayınlanması için, yazar belirlenen zaman içerisinde editörün yönlendirmelerine göre görevini zamanında tamamlar. Zamanında tamamlanmayan bölüm, kitap bölümü olarak kabul edilse bile diğer yazarlara verilen sözlerin zamanında tamamlanması için kitaptan çıkarılır.
  9. Söz konusu kitabın ana başlık, alt başlık, özet ve ilgili kazanımlarına ilişkin gönderilen metinler Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından oluşturulan Kitap Bölümü Değerlendirme Komisyonu tarafından incelenir. İnceleme; başvuru koşulları ve değerlendirme sürecindeki kriterler dikkate alınarak yapılır. Komisyon, kitap yazarına tavsiyelerde bulunabilir.

Başvuru Süreci

Katkı sunabilecek yazar, hazırlayabileceği kitap bölümü alternatif(ler)i için ana başlık, alt başlıklar ile birlikte ilgili kitap bölümünün özeti ve bölümün kazanımlarını özetleyen bilgileri ve önerdiği konu ve içerikle ilgili deneyim, yayın vb. bilgileri 15/05/2025 tarihine kadar acikkaynak.gim.org.tr adresinden sisteme girer. BTK alınan bildirimleri onaylar ve yazara bilgi verir. Projeye dahil olarak teknolojinin bilinçli, güvenli ve etkin kullanımına yönelik açık kaynak oluşturma projesine yapacağınız katkılarınız için şimdiden teşekkür ederiz.

Proje Telif Hakları

  1. Proje kapsamında kabul edilecek ve basılacak olan kitap bölüm telifi yazara aittir.
  2. Yazar, açık kaynak felsefesiyle kitap bölümünü hazırlayacağından, hazırlanan kitap bölümü ile ilgili olarak bir ücret talep etmez.
  3. Yazar, basılacak olan kitap bölümünün sadece basım, yayımlama ve dağıtım haklarını Yayınevine/BTK’ya devrettiğini bilir ve kabul eder.
  4. Proje kapsamında görev alanlar; gönüllülük esasına göre projeye katkı sağlarlar. Herhangi bir ödeme talebi yapılmaz.

 BTK Güvenli İnternet Merkezi




Proje başvuru koşullarını sağladığımı beyan ederim.